KO TO RONI SUZE ZA NACIONALNIM AVIOPREVOZNIKOM?
Vijest o gotovo izvjesnom gašenju našeg jedinog nacionalnog avio-prevoznika, kao i mnogo puta do sad, podijelila je crnogorsku javnost i izazvala niz komentara, “za” i “protiv” ove i ovakve odluke.Najviše su ožalošćeni, sudeći po izjavama na raznim portalima, pogađate odmah, oni koji su ovoj kompaniji najmanje „dali“ (čitaj „uzeli“) i koji vijest o njenom potencijalnom stečaju, smatraju najvećim činom izdaje i odrazom antidržavnog i protivcrnogorakog djelovanja.To su oni isti, u najvećoj mjeri (čast izuzecima), koji ljubav prema domovini, majci Crnoj Gori, mjere hiljadama eura utajenih poreskih obaveza, koristima i benefitima koje su uživali pod okriljem doskorašnje vladajuće elite, isti oni koji su usluge prevoza pomenutog operatera najmanje plaćali svojim parama, ljudi čija ljubav doseže „do poslednjeg eura, poslednjeg metra, poslednjeg kvadrata, do čepa …“, u zavisnosti od mjerne jedinice koja je u upotrebi.Razuman je emotivni naboj svih zaposlenih, prvenstveno pilota, stjuardesa i ljudi koji su godinama časno i pošteno obavljali svoj posao i omogućili milionima putnika da bezbjedno dođu na svoja odredišta. Donekle se sa „razumijevanjem“, iako nije opravdanje, može posmatrati i iscrtavanje obilježja srca, tokom jednog od poslednjih letova našeg „čeličnog orla“ kao i „pozdravni vodeni luk“ kojim je on dočekan, pri povratku u matičnu luku.Valjda su se vodili onom starom, da treba “otići u stilu”, simbolično prosuvši i poslednju kap goriva i litar vode, kao što su decenijama unazad prosipali novce svih poreskih obveznika u CG.Sa druge strane moramo se podsjetiti, da je MA jedina državna kompanija kojoj ni stotine miliona višegodišnje državne pomoći nijesu omogućile da „izađe na zelenu granu“ kao i da je to mnogostruko više nego što je bilo koja vlada preduzela prilikom gašenja nekadašnjih privrednih giganata, koji su s pravom predstavljali okosnicu tadašnje ekonomije.Nijesmo imali pilote koji će u znak žalosti obletjeti iznad Radoja Dakića, Željezare, Boksita, Solane, Oboda i stotina sličnih preduzeća, iako su i tamo generacije radnika još poštenije i revnosnije obavljali svoje radne zadatke i sa ponosom isticali obilježja preduzeća, iz kojih su othranili i podigli svoje porodice.Znatno veći broj ljudi, od ovih 300 i kusur, je u godinama iza nas postao samo jedan od statističkih podataka, u prašnjavim fiokama Zavoda za zapošljavanje i bio označen “žrtvom tranzicije”, koja se, po riječima onih koji su je sprovodili, morala podnijeti.Danas svi ronimo suze za posrnulim avioprevoznikom, za čiji su ovakav kraj, prvenstveno kriva nezajažljivost i ogromni apetiti menadžmenta i nesposobnost i kompetencije “zemaljske posade”, zapošljavanje po partijskom ključu i obilježju.U normalnim tržišnim uslovima, svaki privredni subjekat koji posluje sa negativnim poslovnim rezultatom, pristupa po prirodi stvari racionalizaciji, smanjenju operativnih troškova, troškova zarada, broja zaposlenih i slično.Njima to nikada, ni dan pred “gašenje” iskreno nije padalao na pamet jer su smatali da će biti “vječni” kao i Crna Gora i da će uvijek postojati “raspoloženje” poreskih obveznika, u najvećoj mjeri onih koji nikada i nijesu sjeli u avion, da isfinansiraju njihovo nerentabilno poslovanje, enormne otpemnine i godinama “maćehinski” odnos prema društvenom dobru uopšte.I sada, mi kao država nijesmo donijeli odluku o gašenju Montenegroairlinesa, poslednji “ekser u leteći kovčeg” ovoga puta je zakucala EU preko svoje regulative o zaštiti konkurencije, zabrani državnog intervencionizma, i tako bliže i tome slično.Ali kraj izgleda još nije na pomolu i možda će neki tajkuni bliski doskorašnjim vlastima, čije je poslovanje u matičnim djelatnostima finasirano sredstvima IRF-a , ipak “ naći magično rešenje” i dokazati da sve slične kompanije u državama poput Slovenije i Mađarske su mogle i dalje krstariti plavim nebom, možda i bez kerozina ali svakako mnogo snažnije, na “krilima patriotizma”.