Manastir je za sjedište Budimljanske episkopije, kao jedne od sedam prvoosnovanih (četvrte po redu) episkopija, odredio Sveti Sava (prvi srpski arhiepiskop).
Među brojnim spomenicima kulture u Beranama, kao najznačajniji i najstariji koji je očuvan, izdvaja se pravoslavni manastir Đurđevi Stupovi, koji je 1212/1213. godine podigao Župan Prvoslav, sin velikog Župana Tihomira, sinovac Stevana Nemanje (Svetog Simeona Mirotočivog).
U ovoj zadužbini, na desnoj strani naosa, nalazi se grob ktitorov, nad kojim stoji zapis: „Župan Prvoslav, sin velikoga župana Tihomira, sinovac svetoga Simeona Nemanje i ktitor mesta segov“. Manastir je pri osnivanju autokefalne Srpske Pravoslavne Crkve 1219. godine, za sjedište Budimljanske episkopije, kao jedne od sedam prvoosnovanih (četvrte po redu) episkopija, odredio Sveti Sava (prvi srpski arhiepiskop).
Manastir je u jednom periodu bio i sjedište Budimljanske mitropolije, ali je smrću mitropolita Pajsija Kolašinovića (ili Kolašinca) 1653/1654. godine, kojeg su Osmanlije ubili na manastirskoj kapiji, mitropolija budimljanska ugašena i u tom statusu je ostala sve do crkvene obnove i osnivanja Eparhije budimljansko-nikšićke.
Manastir je, u prošlosti, pet puta rušen i obnavljan. Od 2001. godine do danas je sjedište budimljansko-nikšićke episkopije Srpske Pravoslavne Crkve i u njemu stoluje Episkop budimljansko-nikšićki, g. Joanikije (Mićović).
U ovom manastiru nastao je i prepis svetosavske Krmčije, koji je prepisao budimljanski episkop Teofil 1252. godine.
Fotografija: Ivangrad studio