Još jedan kamerni sastav nastupio je sinoć, u okviru 33. „Barskog ljetopisa“. Ovoga puta pred Dvorcem kralja Nikole mogao se čuti neobičan spoj dvije harmonike i klavira.
Trio „Con Spirito“, koji čine majka i ćerka Irena i
Hristina Merdović i Ratka Vujačić, izveo je raznovrstan i originalan repertoar
kompozicija Astora Pjacole, Morikonea, Franka Angelisa, Baha, Hermose,
Semionova, Diaza i Pićurića. Iako mlad sastav koji je počeo zajedno da svira
tek prije nekoliko mjeseci, dobro su uigrani i povezani istim ciljem.
“Naša želja je bila da spojimo slične senzibilitete i naše tehničke
mogućnosti, da objedinimo muziku iz raznih djelova svijeta, muziku
kompozitora koju bismo slušali kući, u kojoj bismo uživali sa našim
prijateljima”, kazala je nakon nastupa Irena Merdović ističući
zahvalnost publici u čijoj su energiji uživale i one tokom nastupa.
Ovaj spoj instrumenata, sa harmonikom kao klasičnim
instrumentom, pa još u ženskoj izvedbi publika „Ljetopisa“ nije imala često
priliku da sluša. Merdović, koja je profesor harmonike u Muzičkoj školi „Vasa
Pavić“ u Podgorici, kazala je da je ovaj instrument lako voljeti.
“Volim harmoniku zato što diše. Uzdah koji čovjek može da
napravi može i harmonika. Ima tako specifičan zvuk koji nastaje uz pomoć
mijeha. Podsjeća na najtananije emocije ljudske prirode koje mogu da se izraze.
Radost muziciranja koja se u tom trenutku stvara je neizmjerna”, objasnila je
Merdović.
Nakon koncerta, na redu su likovni i književni program. U četvrtak, 10. septembra u 20.30h biće otvorena prva od dvije izložbe ovogodišnjeg festivala. „Prepoznavanje“ je kolektivna internacionalna izložba radova šest umjetnika, koja se realizuje u saradnji sa Narodnim muzejom Crne Gore. Postavka će se moći pogledati u Dvorcu kralja Nikole. Na platou ispred, iste večeri, od 21h počeće i promocija zbirke poezije Aide Orahovac Kuč „Milenijum“.
Ovogodišnji 33. „Barski ljetopis” biće održan od 7. do 27. septembra uz prisustvo publike. Festival je skraćen i, s obzirom na epidemiološku situaciju, dominantno usmjeren na domaće umjetnike, uz samo nekoliko gostujućih predstava. Selektori programa Aleksandra Vojvodić Jovović, Anastazija Miranović, Vesna Vujošević Labović, Milun Lutovac i Boris Mišković, odabrali su 24 programa, koji će biti izvedeni u isto toliko dana. Programima će moći da prisustvuje do 100 gledalaca na otvorenom, a 50 u zatvorenom prostoru. Festival će u ponedjeljak 7. septembra biti otvoren koncertom gitariste Danijela Cerovića, violinistkinje Mirke Šćepanović i violončeliste Dmitrija Prokofjeva, a nadalje okupiti i trio „Con Spirito”, džez trio Sanje Raičković, „Duo Dende”, klape „Alata” i „Lanterna” i big bend „Vasa Pavić”. Internacionalna selekcija maestra Bojana Suđića će ponovo biti dio Ljetopisa već od iduće Zimske scene. U književnom programu će se takođe predstaviti isključivo domaći autori, Nikola Nikolić, Aida Orahovac Kuč, Milica Mima Vuksanović, Dejan Vuković, Branko Janjušević, Stefan Đukić i Goran Pejović Gula. Pozorišni segment će biti fokusiran na „beskontaktne” predstave – monodrame, duo-drame u kojima nema fizičkog kontakta, kao i prošlogodišnju festivalsku produkciju „Don Kihot”, realizovanu sa Gradskim pozorištem iz Podgorice. Na ovogodišnjem Ljetopisu gostovaće i duodrama „Persona” u produkciji ATAK-a, duodrama „Dve žene i jedan rat” i regionalna monodrama „Život je loto”, „Samo jedna žena” i „Izložak br. 49”. Likovni program čini kolektivna internacionalna izložba „Prepoznavanje” koju Ljetopis organizuje u saradnji sa Narodnim muzejom Crne Gore. Uvodne riječi će biti upućene sa platoa ispred Dvorca Kralja Nikole, dok će obilazak biti organizovan prema uputstvima IZJ. Ovogodišnji prateći program je usmjeren na filmove za djecu i omladinu, a realizuje se u saradnji sa Crnogorskom kinotekom: animirani filmovi crnogorskog oskarovca Duška Vukotića, kultni film Stivena Spilberga „E.T. vanzemaljac”, kao i Diznijev klasik „Ratatouille”. Festival će biti zatvoren održavanjem treće konferencije „Festivali u doba korone”. Cjelokupni program je finansiran sredstvima Opštine Bar i Ministarstva kulture.
Finalno veče 10. Festivala drama i serija
„Fedis” i dodjela nagrada „Zlatna antena” u 14 kategorija, biće održano
30. septembra u Domu omladine Beograda. Slogan ovogodišnjeg festivala je
„Serije vladaju!”.
O listi učesnika odlučuje selektorska komisija u sastavu: Feti Dautović, urednik filmskog programa Niškog kulturnog centra Dejan Dabić i urednik filmskog programa Doma omladine Dragan Nikolić.
U konkurenciji će se naći serije: „Senke nad Balkanom”, „Grupa”, „Južni
vetar”, „Tate”, „Igra sudbine”, „Vojna akademija”, „Ubice mog oca”,
„Preživeti Beograd”, „Dug moru”, „Tajkun”, „Pet”, „Švindleri”, „Psi
laju, vetar nosi” i mnoge druge. Osnivač i direktor Fedis festivala Nenad Milenković
ističe da je konkurencija za nagrade najjača do sada, i da očekuje do
kraja neizvjesnu borbu za „Zlatnu antenu”, prenosi, između ostalog,
portal B92.
Први пут у свом дванаестогодишњем трајању „Академиа” је наступила у
акустичарској форми, одступивши од чврстог рок звука, прилагодивши
нумере атмосфери и актуелном догађају
Испред објекта Дома културе у Бару на несвакидашњи начин одржана јепромоција другог албума барске рок групе „Академиа” – „Ретроспектива 2016-2021 (Брз развој кочи…)”, у издању барске издавачке куће „Медитеран Мултимедиа”, уз финансијску помоћ Министарства културе у оквиру пројекта „Живимо културу” и Музичког центра Црне Горе. Први пут у свом дванаестогодишњем трајању „Академиа” је наступила у акустичарској форми, одступивши од чврстог рок звука, прилагодивши нумере атмосфери и актуелном догађају. Тако је „Смрт попа Мила Јововића” добила босса-нова рухо, а „Чекајући XXII вијекџџџџ” форму тзв. „средњег темпа”, док је трећу нумеру „Сањај балерина” као гостујући вокал извео Жељко Миловић, аутор пјесме. Гост на конгама у току свирке био је некадашњи гитариста и композитор групе „Беллмондо“ Бобан Мијовић. У другом дијелу промоције, о барској издавачкој кући „Медитеран Мултимедиа“, која је за само годину и по рада постигла значајне резултате (четири књиге, једна изложба, један ЦД, уз најаву израде филма о Бару у сарадњи са Општином Бар) говорио је уредник издавачке куће Жељко Миловић. О настанку бенда, развоју, наступима на великим скупним концертима, раду у својству гостујућег бенда РТЦГ, али и клупским свиркама по којима су познати у Црној Гори, сарадњи са различитим пјевачима и музичарима, као и о настанку албума, причао је шеф групе Божидар Гаговић. О томе како настају пјесме и функционише „Академиа“, „инсајдерске информације“ дао је најмлађи члан, басиста Марко Митровић, „будући шеф групе“, како га је најавио Гаговић. Албум је подијељен посјетиоцима промоције, уз низ меморабилија које су дјело пријатеља бенда Зорана Андрејића. Промоцију је водила новинарка Силвија Вукелић. Осим стандардних чланова – Божидара Гаговића, Ратка Станисављевића, Марка Митровића, Гавра Угреновића, Младена Ковачевића – у изради албума је учествовало још 15 музичара, а на ЦД-у су пјесме шест аутора. За насловницу је искориштена слика „Месалина” др Милуна Лутовца.
Lik i djelo Mitropolita Mitrofana Bana bila
je tema druge večeri kulturno-duhovne manifestacije „Trg od ćirilice”.
Veče je održano u porti Cetinjskog manastira, a povodom 100. godišnjice
od njegovog upokojenja, kraj njegovog groba. Okupljenima se najprije
obratio mitropolit crnogorsko-primorski Amfilohije,
kako prenosi sajt Mitropolije crnogorsko-primorske. Podsjećajući na
proglašenje knjaževine Crne Gore za kraljevinu prije 110 godina,
mitropolit Amfilohije je rekao:
– Ovo je eparhija Pećke Patrijaršije koja je jedina zadržala
nezavisnost, ali ne autokefalnost, zato što to niko nikad nije tražio –
pojasnio je mitropolit, govoreći o ukidanju Pećke Patrijaršije.
Mitropolit je naglasio da oni koji danas pokušavaju da prekroje istoriju
i govore neistine, ne znaju ništa o Crkvi. „To su oni koji su učili
vjeronauku po Marksu, a među njima, nažalost, ima i istoričara”,
naglasio je mitropolit.
Mitropolit Amfilohije se osvrnuo i na ujediniteljsko djelo Mitrofana
Bana. Jer, dodaje on, Ban je učinio ono što je bila vjekovna želja, a to
je ujedinjenje Crne Gore i Boke. Takođe, bio je i jedna od glavnih
ličnosti prilikom ujedinjenja 1918. g. Mitropolit Amfilohije je izrazio
čuđenje kako istoričari poput Živka Andrijaševića mogu da pišu
besmislice, koje vlast prihvata i na tome temelji svoja djela i stavove.
Odnosno, kako je rekao niko Boga dosad nije pobijedio u istoriji, „tako
i sad ovi, valjalo bi da prestanu da se bave Crkvom na takav način,
odričući se onoga što je biće Crne Gore”.
Potom je govorio protojerej-stavrofor dr Velibor Džomić,
koji je izlaganje posvetio ujedinjenju 1918. i ponovnom vaspostavljanju
Pećke Patrijaršije. Nova država bila je po svemu nova i neobična, ali
Pravoslavna Crkva nije, kaže Džomić. „Pećka Patrijaršija je 1918.
godine, ne ujedinjena, nego po drugi put obnovljena”, razjasnio je.
Džomić je podvukao i da je ideja obnovljenja Patrijaršije mnogo starija
od jugoslovenske ideje i da do 1918. ove dvije ideje nisu imale dodirnih
tačaka, a da je ponovnom vaspostavljanju Pećke Patrijaršije mnogo
doprinio upravo Mitrofan Ban. Naglasio je da su trojica episkopa sa
teritorije Kraljevine Crne Gore shodno 6. kanonu Sedmog vaseljenskog
sabora, i čl 15. Ustava Svetog Sinoda u Knjaževini Crnoj Gori od 1903,
krajem 1918. održali sabranje i postupili potpuno ispravno u duhu
kanonskih propisa i donijeli odluku o pristupanju obnovi Pećke
Patrijaršije.
– U periodu od 31. decembra 1918. do svečanog proglašenja obnovljene
Patrijaršije 12. septembra 1920. u Sremskim Karlovcima, kanonski
pravoslavni episkopi sa područja novostvorene države su održali četiri
arhijerejske konferencije koje su bile od ključnog značaja za drugo
obnovljenje Pećke Patrijaršije – kazao je Džomić, ističući da nikakve
odluke svjetovnih vlasti nisu bile prethodnica ovim crkvenim odlukama.
Takođe, Džomić je akcentovao drugu arhijerejsku sjednicu, kojom je
predsjedavao Mitrofan Ban, koji je bio izabran za predsjednika
središnjeg arhijerejskog Sabora sa sjedištem u Beogradu. Osvrnuo se i
činjenicu da je vaspostavljanje Pećke Patrijaršije imalo svesrdnu
podršku kralja Nikole, koji je jedino zamjerao što sjedište nije u Peći
već u Beogradu. To je, zaključuje, reultiralo međunarodno-pravnom
potvrdom Pećke odnosno Srpske Patrijaršije ili SPC kroz Tomos
Vaseljenske Patrijaršije i patrijarha Melentija, a koji su kasnije
priznale sve pomjesne crkve.
Prisutnima se zatim obratio protojerej-stavrofor Gojko Perović,
rektor Cetinjske Bogoslovije, koji je istakao da je jedna od najvećih
zasluga Mitrofana Bana upravo ujedinjenje Crne Gore i Boke Kotorske. On
se takođe osvrnuo na istoričare koji se služe neistinama da bi obmanuli
narod, iako i sami znaju da su to što govore laži. Ovo je objasnio u
kontekstu kontinuiteta Crkve u Crnoj Gori.
– To što smo „Trg od ćirilice” preselili večeras na Cetinje utemeljeno
je u ličnosti Mitrofana Bana, koji je rođen u Grblju, u Boki, a upokojio
se na Cetinju. On je svojim životom povezao Boku i Crnu Goru – naglasio
je Perović, dodajući da bez obzira na društveno-istorijske prilike i
događaje, jedinstvo SPC nikada nije dovođeno u pitanje, te da je Crkva
na Cetinju cijelim svojim bićem bila vidovdanska i svetosavska o čemu
svjedoče i izjave Mitrofana Bana.
Na kraju je govorio istoričar dr Žarko Leković koji je podrobno izložio životopis Mitropolita Mitrofana Bana.
DJELO „HRIŠĆANSKO NASLEĐE NA KOSOVU I METOHIJI: ISTORIJSKO I DUHOVNO SRCE SRPSKOG NARODA” DOSTUPNO ONLAJN
Knjiga „Hrišćansko nasleđe na Kosovu i Metohiji: Istorijsko i duhovno srce srpskog naroda”, zbog koje je Priština nedavno uputila protestnu notu Evropskoj komisiji, od sada je dostupna i u digitalnoj formi, objavio je Tanjug. Knjiga o baštini Srbije na Kosovu i Metohiji, njenom srcu u srednjovjekovnim vremenima i kroz otomansku dominaciju, koja predstavlja najstariju i najbogatiju riznicu srpske srednjovjekovne istorije i kulture sada je dostupna za prelistavanje na linku: online.flipbuilder.com/szto/mnva/mobile/index.html Ovo djelo, koje se prvi put pojavilo 2015. godine u štampanom izdanju, u središte medijskog interesovanja došlo je nedavno, kada je komesar EU za pregovore o proširenju Oliver Varheji podijelio sliku sa sastanka sa predsjednikom Srbije Aleksandrom Vučićem u Briselu, na kojoj se u pozadini vidi izložena knjiga o nasleđu na KiM. Knjiga, inače, predstavlja kulturnu istoriju i nasleđe srpskog srednjovjekovnog kraljevstva, kojim je vladala dinastija Nemanjić, njegov kulturni razvoj kroz vjekovove, a čije je srce bilo u Raškoj i na Kosovu. Riječ je o djelu na 1. 008 stranica, u izdanju Sebastijan Presa, čiji osnivač je Zapadna eparhija Srpske pravoslavne crkve u Zapadnoj Americi. Kao suizadavači se navode Institut za balkanske studije, Srpska akademija nauka, Episkopski savet Srpske pravoslavne crkve u Severnoj i Južnoj Americi, Fakultet pravoslavne teologije u Beogradu i drugi. Među više autora tekstova u knjizi najistaknutiji su Dušan T. Bataković, Gojko Subotić, Dimitrije Bogdanović, Alek Dragnić; Slavko Todorović, Thomas A. Emert, Sima M. Cirković, Artur Evans, G. K. Česterton, Atanasije Jevtic, Rebeka Vest, Stamatis Skliris, Radovan Samardžić, Dimitrije Đorđević, Sava Janjic i drugi. Ova knjiga je bila nagrađeni projekat dijaspore na Beogradskom sajmu knjiga u 2015. godini, kada je i objavljena i njena štampana verzija. Knjiga je podijeljena u osam poglavlja.
INTERVJU: VLADAN VUKOSAVLJEVIĆ, MINISTAR KULTURE I INFORMISANJA REPUBLIKE SRBIJE ZA „DAN”
Svjedoci smo trenutka koji proziva sve naše
gordosti i podsjeća nas da sagledavamo svijet kao cjelinu koja zavisi
od umijeća prevazilaženja tih gordosti. Insistiranje na podjelama jedna
je osobina ljudske vrste koju je pandemija ismejala, ali se isto tako ne
možemo zavaravati da se ustrojstvo svijeta zasnovano, između ostalog,
na nacionalnim identitetima, može mijenjati. Poštovanje tih identiteta
jedan je od zaloga očuvanja globalne stabilnosti na zdravim osnovama,
posebno se pri tome nadajući da će nacionalni identiteti koji su među
sobom bliski i baštine mnogo toga zajedničkog, iz ove i sličnih
situacija izvući pouke da se samo uzajamnim poštovanjem i pomaganjem
može ostvariti kvalitetan suživot. O tom kvalitetu svakako se u velikoj
mjeri stara kultura. Podsjetio bih, stoga, i kroz ovaj današnji
razgovor, da je zadatak svih institucija kulture, među kojima je na
prvom mjestu Ministarstvo kulture i informisanja Srbije, na čijem sam
čelu, da uloži maksimalan napor kako bi se kultura učvršćivala i
unapređivala te tako unapređena predavala generacijama koje dolaze, kaže
Vladan Vukosavljević, ministar kulture i informisanja Republike Srbije u ekskluzivnom intervjuu za „Dan”.
Kakav je Vaš stav po pitanju srpskog jezika i ćiriličnog pisma u Crnoj Gori?
– Nacionalno pismo je naš ponos i dio kulturnog identiteta, iako je, s
druge strane, poznavanje oba pisma, i latiničnog alfabeta i ćiriličke
azbuke, svakako komparativna prednost. Međutim, svjedoci smo kako duh
vremena i dominacija latinice u globalnim okvirima utiču na održanje
nacionalnih pisama. Viđao sam latinične natpise na raznim objektima
širom Srbije. Oni preovlađuju. Kada sam upitao domaćine zašto nije
upotrebljena ćirilica, većina odgovora svodila se na to da jednostavno
nisu primijetili koje su pismo koristili prilikom ispisivanja naziva. S
tim u vezi, postoji opasnost da ćirilica jednim tihim odumiranjem bude
potpuno marginalizovana kroz nesvjesno preuzimanje višedecenijskog
dominantnog obrasca iz okruženja – latinice, i ravnodušnost ili čak
prezir prema sopstvenom narodu i njegovoj kulturi koji se ogleda u
sveprisutnom stavu „kakve veze ima kojim pismom pišemoËŽ. Dakle, ukoliko
ne budemo svjesni krunskog dragulja svoje kulture, odnosno svog
ćiriličnog pisma, nećemo imati šta da prenesemo potomcima. Borba za
ćirilicu dio je misije očuvanja nacionalnog identiteta, poput nastojanja
da očuvamo Kosovo i Metohiju tamo gdje im je jedino i mjesto, u Srbiji.
Neminovna tema jeste „buđenje naroda” u Crnoj Gori. Kako Vi čujete taj glas naroda?
– Status srpskog naroda i Srpske pravoslavne crkve u Crnoj Gori
delikatna je i osjetljiva tema decenijama unazad. Kulturno-istorijski
identitet srpskog naroda u Crnoj Gori je prisutan i jasan, bogat
istorijskim dokazima i kao takav odavno istorijski potvrđen. Vjerujem da
kulturno nasleđe samo za sebe govori preciznim i razumljivim jezikom,
što je uvijek kroz istoriju i činilo. To jeste i može biti onaj
sveprisutni glas tradicije i kulturnog identiteta, koji u trenucima kada
se neupitnost ipak stavlja pod znak pitanja, pomaže da se koriguje loše
postavljen scenario. Crkve i manastiri, kao kulturno-istorijsko nasleđe
naroda, svojim dugim istorijskim trajanjem rječito sami po sebi govore o
pitanjima identiteta i pripadnosti, o tome ko ih je napravio, kada i
zašto.
Kakvo je Vaše mišljenje o otimanju crkvene imovine, zapravo
svetinja, koje između ostalog svjedoče kako istoriju tako i jedan
kontinuitet koji je daleko iznad zemnog, u katastrima zapisanog, u
evropskoj valuti mjerljivog?
– Ambicija da se crkvena imovina stavi pod nadzor države otvara prostor
za potencijalne zloupotrebe i svojom pojavom djeluje kao prilično
trapavo izveden proces, ali koji, nažalost, nije sasvim trapav u svojoj
osnovnoj namjeri. Riječ je o presedanu koji je zabrinjavajući i ima
negativne konotacije. Mi sa pažnjom pratimo događaje u Crnoj Gori i
pružamo razumnu podršku ne samo sveštenstvu i vjernicima SPC već i svim
ustanovama i djelatnicima koji baštine tradiciju srpske kulture.
U Crnoj Gori trenutno postoji suočavanje logike našeg savremenog doba,
koja govori o vlasničkim listovima, katastru i upisu, sa osam vjekova
dugim trajanjem sakralnih objekata, sa jednom burnom i živom istorijom
naroda i Crkve, gdje, čini se, dolazi do kolapsa logike i kolapsa
trezvenog načina rješavanja problema. Bez želje da se miješam u zakonsku
regulativu susjedne države, moram da primijetim da je Zakon o slobodi
vjeroispovesti u Crnoj Gori donijet nekako na brzinu i bez konsultacije
sa svim zainteresovanim stranama. Reakcija naroda na takav zakon za mene
je očekivana, i važno je naglasiti, ta reakcija je za sada mirna,
staložena i dostojanstvena. Takva treba i da ostane. Vjerujem da će u
Crnoj Gori prevladati zdravo rasuđivanje i da će biti pronađeno jedno
spretnije, realnije i razumnije rješenje. Svaki korak u nekom drugom
pravcu mogao bi da bude veoma opasan i zapaljiv, pogotovo u društvu
jakih podjela i izraženih emocija.
Da ne ostane na margini, premda su nas mnogi događaji,
uključivši i pošast pod nazivom,,virus korona” malo odaljili od pitanja
nasrtaja na naše svetinje i spomenike kulture na Kosovu i Metohiji,
recite nešto o tome: dokle se stigli i šta zapravo radite u cilju
njihovog očuvanja?
– Kosovo i Metohija, kao jezgro srpskog kulturnog i istorijskog
identiteta, zavređuje posebnu pažnju. Pri tome ne mislim samo na one
spomenike kulture koji se već nalaze pod zaštitom Uneska, već i na
očuvanje ugroženih ambijentalnih cjelina kao srpskog kulturnog blaga –
bitnog segmenta evropske i svjetske baštine. Tu je saradnja sa Uneskom
svakako bitna, ali čini mi se da je još važnije neprestano isticati šta
je Kosovo i Metohija Srbiji i Srbima, kako ne bismo, a tu prije svega
mislim na mlađe generacije, izgubili svijest o tome, što je potencijalno
opasnije od fizičkog neprisustva na nekoj teritoriji.
U kojoj mjeri i kako Ministarstvo kulture i informisanja
podržava rad medija kroz projekte namijenjene Srbima u regionu,
dijaspori…?
– Sa žaljenjem moram da primijetim kako je medijski prostor Crne Gore
sve manje otvoren za srpske medije. Pozivajući se i ovdje na pitanje
očuvanja nacionalnog identiteta na cjelokupnom srpskom kulturnom
prostoru, medijske kuće koje van granica Srbije rade na očuvanju tog
identiteta uvijek će imati našu naklonost i podršku. Da li je moguće da
se za srpske medije nađu modaliteti trajnog finansiranja u zemljama u
kojima su prisutni, pitanje je koje treba rješavati.
Mila MILOSAVLjEVIĆ
Nasleđe na KiM bitan dio srpskog kulturnog prostora, njegova stožerna tačka –
Stanje srpske baštine na Kosovu i Metohiji pitanje je kulturnog
identiteta prvog reda, kao što sam više puta naglašavao. Naše nasleđe na
Kosovu i Metohiji izuzetno je bitan dio srpskog kulturnog prostora,
njegova stožerna tačka. Svjedoci smo da na Kosovu i Metohiji skoro
svakodnevno dolazi do pokušaja prisvajanja i otimanja srpskog kulturnog
nasleđa, uz poslovično falsifikovanje i prekrajanje istorijskih
činjenica. Prvi, značajan korak u dugotrajnoj borbi očuvanja srpskog
nasleđa na srpskoj zemlji jeste neprihvatanje prijema tzv. Republike
Kosova u Unesko, što je pokazatelj da većina svijeta, ipak prihvata
argumente istine i prava prije nego argument sile. Veoma je teško
ignorisati činjenicu da na Kosovu i Metohiji, između ostalog, postoji
više od 1.300 srpskih crkava, manastira i crkvišta.
Otvaranjem izložbe „Savremena crnogorska skulptura”, zasnovane na hronološkom pregledu vajarskih djela iz fonda Centra savremene umjetnosti Crne Gore u izboru muzejskog savjetnika Marine Čelebić, simbolično je u crkvi Santa Maria in Punta, u Budvi, počeo 34. festival „Grad teatar”. – Epidemiološka situacija u zemlji nam ove godine diktira takve uslove. Otvaranje, kao i samo održavanje izložbe, je u skladu sa dobijenim preporukama Instituta za javno zdravlje Crne Gore – saopšteno je iz pres-službe „Grada teatra”. Savremena crnogorska skulptura, koja čini ovu izložbu, je raznovrsna, što i potvrđuju radovi koji je čine, kako po tehnici tako i po načinu tretiranja forme. Autori čija su djela prezentovana na izložbi su: Stevan Luketić, Marko Brežanin, Luka Tomanović, Srđan Kovačević, Krsto Andrijašević, Pavle Pejović, Risto Radmilović, Miodrag Šćepanović, Peko Nikčević, Tijana Dujović Liščević, Ana Đukanović Miljkovac, Sanja Bulatović. Kako je navedeno u objašnjenju Marine Čelebić, ono što se podrazumjeva pod skulptorskim tehnikama je vajarski rad u različitim materijalima, od tradicionalnih, koji se upotrebljavaju od praistorije do danas, a to su: kamen, drvo, glina i metal, pa do novijih materijala, koji se pojavljuju u vremenu industrijske proizvodnje, kao što su fabrički oblikovani metali, žice, ploče, plastične mase. Osnovnu vajarevu tehniku određuje ne samo materijal, nego i njegov odnos prema materijalu u kojem radi. – Majstor obrade metala Stevan Luketić za realizaciju svog djela „Skulptura LLS IX” koristio je hladnjak. Transpozicijom odbačenog industrijskog materijala/predmeta stvorio je novi plastični oblik dao mu suštinu, estetski i umjetnički cilj, materijalizovao osnovnu ideju. Marko Brežanin, poznat kao autor brojnih portreta, pa je i ovom prilikom predstavljen radom u gipsu „Portret Aleksandra Čilikova”. Naglašena je realnost ličnosti, sa težnjom da prodre u njeno psihičko stanje i uspijeva da laganom stilizacijom forme, pokaže izraz, kao manifestaciju snažnijeg unutrašnjeg pokreta, da se primakne suštini tog stanja i približi njegovom simbolu. Luka Tomanovićkojem je od materijala odgovaralo drvo iz kojeg je izvlačio sugestivne poze i postizao uzbudljivu asocijativnost, „uhvaćeni” pokret. Skulptura „Ležeći akt” je preformulisana iz mirne forme u ležeću pozu tijela, uopštena da se približava apstrakciji, zadržavajući asocijativnu sugestiju. Tomanovićev izraz počiva na prefinjenoj modelaciji i suptilnom osjećanju – navode iz „Grad teatra”. Umjetnik Srđan Kovačević obrađuje drvo vrlo promišljeno i nastoji da uklopi svoju zamisao u izdužene forme debla i tokove koje ono sadrži. – Vodi računa prilikom izbora drvenih formi iz prirode: o vrsti, boji, kvalitetu. Skulptura „Dva lika jedne žene” urađena u orahovom drvetu, tamne je boje. Na drvenoj formi iz prirode na jednoj strani intervenisanje je svedeno na minimalno, gotovo reljefno ucrtavanje ženskih atributa, dok su na drugoj strani oni naglašeni. Krsto Andrijašević koristi drvo za izradu skulpture pod nazivom „Ženska”, gdje je ženska figura oživljena aplikacijama od metalne žice sa takvom obazrivošću da te intervencije izgledaju kao prirodne, neke djelove na figuri akcentira crvenom bojom. Pavle Pejović je predstavljen kompozicijom „Dugo iščekivanje”, koju čine četiri ženska akta u bronzi koje on radi u karakterističnom arhaičnom maniru sa naglašenom ekspresijom njihovih mitsko-simboličkih slojeva. Risto Radmilović se na ovoj izložbi predstavlja reljefom, bez naziva, u metalu-mesingu, vješto koristeći njegova specifična svojstva, stvara masivne apstraktne forme, oštrih ivica, glača površinu naglašavajući njegovo zlatno-žuto zračenje. – Miodrag Šćepanović,djelo pod nazivom „Pogled” radi u drvetu. U formi debla-javora sprovodi svoju zamisao na kojoj odmah uočavamo smisao za realno. Posebno nas zaokuplja obrada same površine, ženskog lika sa maramom, sprovedena do kraja sa naglašenim fiksiranim pogledom – navode iz „Grad tetra”. Peko Nikčević, za izradu svog djela koristi kamen. Poštujući sve njegove karakteristike, intelektualnu preokupaciju i zamisao sprovodi minimalnim, jednostavnim intervencijama na prirodnoj kamenoj masi ili njenom dijelu. Tijana Dujović Liščević je koristila pečenu glinu i žicu za rad pod nazivom „K nebu” koji predstavlja arhitektonski oblik koji seže uvis, blago navijen. Vrh je ogoljen, a na vrhovima žičanih konstrukcija zadržali su se trouglasti djelići keramike. Širi donji dio, ovog malog eksponata, čini „kuća” od blago oker keramike sa tamnim (braon i crnim) prugastim urezima, vertikalno i horizontalno. Ana Đukanović Miljkovac je zastupljena skulpturom pod nazivom „Stojeća” iz ciklusa „Terakota I”, pa sam naziv ciklusa upućuje na tehniku izrade. Forma posjeduje elemente koji asociraju na žensku figuru. Sanja Bulatović jednostavnim, mekim linijama stvara asocijativnu formu pognute figure, u bijelom mermeru, čiji je naziv „Sjetna”. Na mjestima gdje se volumen savija nastaje blaga, mekana igra svjetlosti i sjene – navodi se u saopštenju pres-službe „Grad teatra”. Izložba „Savremena crnogorska skulptura” može se pogledati do 22. avgusta.
Po dva posjetioca uz korišćenje maski – Izložba je usklađena sa svim preporučenim mjerama IZJCG za pristup i posjete ustanovama kulture (bibliotekama, arhivima, muzejima i galerijama), broj osoba, koji se mogu nalaziti u istom momentu u izložbenom prostoru, je limitiran na dva posjetioca, uz korišćenje maski i upotrebu dezinfekcionog sredstva koji su postavljeni na ulazu. Naravno, u slučaju bilo kakve izmjene u tim pravilima, javnost i naša publika biće blagovremeno obavještena – navodi se u saopštenju.
Po prvi put za poslednjih pola vijeka u Plužinama ove godine neće biti održana prestižna književna manifestacija „Pjesnička riječ na izvoru Pive”. Razlozi su, pojašnjava za „Dan” direktor plužinskog Centra za kulturu Milenko Mićanović, epidemija korona virusa, pa su pivske pjesničke susrete, koji su trebali biti održani po 50 put, odložili za neka bolja vremena. – Književna manifestacija tradicionalno je planirana u ovom mjesecu. Okolnosti su, međutim, uticale te smo razmišljali da je odložimo za avgust, ali kako se epidemiološka situacija na području cijele Crne Gore pogoršala bili smo prinuđeni da je odložimo do daljnjeg – rekao je Mićanović. Ipak, književni konkursi „Spasoje Pajo Blagojević” i „Radule Željko Damjanović”, koje Centar za kulturu raspisuje prije početka manifestacije, imaće svoj epilog. Oba su objavljena u aprilu i završeni su. Konkurs „Spasoje Pajo Blagojević” namijenjen je mladim pjesnicima, starosne dobi do 27 godina, sa prostora bivših jugoslovenskih republika koji imaju rukopis neobjavljene zbirke. Na konkursu „Radule Željko Damjanović” pravo učešća su imali osnovci i srednjoškolci iz Crne Gore, koji su dostavljali po tri svoje pjesme. – Žiri u čijem su sastavu pjesnici Radomir Uljarević, Milica Kralj i Milica Bakrač, nadam se do kraja naredne sedmice donijeće odluku o najboljim. Pobjedniku konkursa „Spasoje Pajo Blagojević” Centar za kulturu Plužine će štampati zbirku poezije i, kao i najbolji sa drugog konkursa, učestvovaće na pjesničkim susretima, istakao je Mićanović.Manifestaciju „Pjesnička riječ na izvoru Pive” organizuju plužinski Centar za kulturu u saradnji sa Opštinom.
ZGRADA UMJETNIČKE KOLONIJE U DANILOVGRADU USKORO U NOVOM RUHU
Rekonstrukcija zgrade Umjetničke kolonije Danilovgrad uskoro bi trebalo da bude završena, a iz te ustanove najavljuju i mogućnost novih programa i otvaranje suvenirnice, koja će upotpuniti turističku ponudu u tom gradu. Umjetnički direktor JU Umjetnička kolonija Danilovgrad, Velibor Pavićević, kazao je da rekonstrukcija zgrade nije tekla očekivanom dinamikom usled situacije sa koronavirusom. – U poslednje vrijeme puno toga je odrađeno na unutrašnjosti galerije, a i u spoljnjem dijelu. Očekujemo da će uskoro rekonstrukcija u potpunosti biti završena – istakao je Pavićević. On je pojasnio, da su u unutrašnjem dijelu objekta postavljeni mermerni podovi, zidovi su u završnoj fazi, a uskoro treba da bude završen i plafon sa modernom rasvjetom. – U gornjem dijelu zgrade, nalaziće se dvije kancelarije i smještajni kapaciteti od nekoliko soba za umjetnike koji budu dolazili da borave u ovom prostoru. Biće to jedna zaokružena cjelina tako da ćemo imati pravi ambijent u kojem će se stvaraoci osjećati lijepo. Istovremeno imaće i jedan atelje na otvorenom – kazao je Pavićević. Govoreći o ovogodišnjem međunarodnom simpozijumu skulpture, Pavićević je kazao da još razmatraju način na koji će biti održan, kao i da li će biti održan, ukoliko to epidemiološka situacija dozvoli. – Razmišljali smo o mogućnosti da se dovedu jedan ili dva umjetnika iz regiona. Sve je to pod znakom pitanja i zavisi od epidemiloške situacije sa koronavirusom – naveo je Pavićević. On je kazao da je Umjetnička kolonija koncipirana kao jedna od ključnih institucija kad je u pitanju skulptura u Crnoj Gori, kao i kultura u državi pa i šire. – Planiramo i nove programe, ukoliko budemo finansijski u mogućnosti. Umjetnička kolonija ima svijetlu budućnost, kao jedna od najpozitivnijih tačaka kulture kod nas – smatra Pavićević. On je kazao da je moguća nova vrsta izložbe i manji simpozijum.
